برای مشاوره در خصوص اضافه کاری پرستاری
برای مشاوره در خصوص اضافه کاری پرستاری


اضافه کاری پرستاری یکی از موضوعات مهم در حوزه اشتغال کادر درمان است که نقش مستقیمی در جبران فشار کاری و افزایش دریافتی پرستاران دارد. با توجه به کمبود نیروی انسانی در برخی مراکز درمانی، پرستاران ناچار به انجام شیفت های مازاد بر ساعات موظف هستند. این اضافه کارها علاوه بر بار فیزیکی و روانی، نیازمند ضوابط مشخص برای جبران مالی عادلانه است. به همین دلیل، تعیین دقیق نحوه محاسبه اضافه کاری و اعمال آن در حقوق ماهانه اهمیت بالایی دارد.
بر اساس قانون کار و دستورالعمل های وزارت بهداشت، اضافه کاری پرستاران باید با ضریبی بالاتر از مزد پایه محاسبه شود و رقم آن با توجه به نوع مرکز، سطح سختی کار و نوبت کاری ممکن است متفاوت باشد. سوال رایج در بین پرستاران این است که اضافه کاری آن ها ساعتی چند محاسبه می شود و تحت چه شرایطی قابل پرداخت است. تعیین سازوکار عادلانه برای محاسبه و پرداخت این مبلغ، یکی از چالش های مدیریتی در بیمارستان ها به شمار می آید. در ادامه، جزئیات و شیوه های اجرایی آن بررسی خواهد شد. در ادامه به بررسی قانون اضافه کاری پرستاری و فرمول محاسبه توضیحاتی ارائه شده است.
قانون اضافه کاری پرستاری
قانون اضافه کاری پرستاری در ایران با استناد به مفاد قانون کار و آیین نامه های مرتبط با مشاغل درمانی تنظیم شده است. بر اساس این ضوابط، ساعت کاری موظف پرستاران از سال 1402 معمولاً ۴۴ ساعت در هفته تعیین می شود و انجام ساعات مازاد بر این مقدار، به عنوان اضافه کاری تلقی می شود. پرداخت اضافه کار برای پرستاران تابع ضریب مشخصی از حقوق پایه است که در آیین نامه ها تعیین می شود. به طور معمول، هر ساعت اضافه کاری باید با ضریب ۱.۴ یا بالاتر از مزد عادی محاسبه و پرداخت شود. لازم به ذکر است طبق اخرین اخبار منتشر شده هر پرستار بالینی در یک ماه 80 ساعت اضافه کاری دارد. در صورت تصویب طرح جدید مبلغ اضافه کاری آنها بیش از سه برابر می شود.
در مراکز درمانی دولتی، پرداخت اضافه کار بر اساس بخشنامه های وزارت بهداشت و سازمان برنامه وبودجه انجام می گیرد که سقف مجاز اضافه کاری ماهانه را نیز تعیین می کنند. برخی از پرستاران موظف هستند به دلیل کمبود نیرو، شیفت های اضافه یا شب کاری را انجام دهند که مشمول افزایش درصدی در حقوق اضافه کاری خواهد بود. در مراکز خصوصی نیز معمولاً قرارداد داخلی یا توافق بین پرستار و مدیریت مبنای پرداخت است، اگرچه باید با مقررات قانون کار هم خوانی داشته باشد. نداشتن نظم در پرداخت این اضافه کارها از جمله چالش های رایج شغلی در پرستاری محسوب می شود.
نحوه محاسبه اضافه کاری پرستاری، باید به صورت دقیق و شفاف در قرارداد ذکر شود تا از بروز اختلافات جلوگیری گردد. برخی بیمارستان ها از شیوه ساعتی برای ثبت و پرداخت استفاده می کنند و ممکن جواب سوال اضافه کاری پرستاری ساعتی چند برای اضافه کاری، بسته به موقعیت جغرافیایی یا نوع مرکز، متفاوت باشد. برای مثال، در مناطق محروم یا بیمارستان های آموزشی، میزان پرداخت بیشتر یا با نرخ ثابت بالاتری صورت می گیرد. در مجموع، رعایت قانون در پرداخت منظم اضافه کاری، انگیزه شغلی پرستاران را حفظ و از فرسودگی شغلی آن ها جلوگیری می کند.
نحوه محاسبه اضافه کاری پرستاری
نحوه محاسبه اضافه کاری پرستاری بر اساس اصول قانون کار و بخشنامه های وزارت بهداشت تنظیم می شود و شامل پرداخت دستمزدی مازاد بر ساعات موظف هفتگی پرستار است. برای پرستاران شاغل در مراکز درمانی دولتی و وابسته به دولت، ساعات موظف معمولاً ۱۷۶ ساعت در ماه در نظر گرفته می شود و مازاد آن به عنوان اضافه کار محاسبه خواهد شد. این محاسبه باید بر مبنای دقیق ساعت حضور و ثبت شده در سیستم حضور و غیاب انجام گیرد.
در محاسبه مبلغ پرداختی بابت اضافه کاری، فرمول محاسبه اضافه کاری پرستاری به این شکل تعریف می شود: (حقوق پایه ماهانه ÷ ۱۷۶) × ۱.۴ × تعداد ساعات اضافه کار. ضریب ۱.۴ مطابق قانون کار برای اضافه کاری در نظر گرفته شده و ممکن است در شرایط خاص مانند شب کاری یا ایام تعطیل، این ضریب افزایش یابد. پرستارانی که در شیفت های متوالی یا مراکز پرریسک فعالیت دارند، گاهی با ضریب های بالاتری مشمول اضافه کاری می شوند.
در مراکز درمانی خصوصی، نحوه محاسبه اضافه کاری پرستاری ممکن است بر پایه قرارداد داخلی یا توافق شفاهی باشد، اما اصولاً نباید کمتر از استانداردهای قانونی باشد. پرداخت دقیق و به موقع اضافه کاری یکی از مواردی است که در ارزیابی عملکرد واحد منابع انسانی و مدیریت بیمارستان ها بررسی می شود. شفافیت در اجرای این فرمول و ثبت ساعت های اضافه کاری به صورت مکتوب یا سیستمی، مانع از اختلافات احتمالی بین پرستار و کارفرما خواهد شد. اجرای دقیق این محاسبه، نشانه ای از رعایت عدالت شغلی در محیط های درمانی است.
اضافه کاری پرستاری ساعتی چند
میزان پرداختی برای اضافه کاری پرستاران به صورت ساعتی، بسته به نوع مرکز درمانی، سطح تخصص و منطقه خدمت متفاوت است. در مراکز دولتی، نرخ اضافه کاری معمولا بر اساس ضوابط قانون کار تعیین شده و حداقل ۴۰ درصد بیشتر از دستمزد عادی ساعتی پرستار خواهد بود. این نرخ می تواند برای شیفت های شب، تعطیلات یا مراکز درمانی خاص بالاتر باشد. تعیین دقیق این نرخ به عوامل متعددی از جمله دستورالعمل های ابلاغی و وضعیت بودجه ای بیمارستان بستگی دارد.
در سال ۱۴۰۴، برآوردها نشان می دهد که مبلغ اضافه کاری پرستاری به طور متوسط بین 40 تا 100 هزار تومان برای هر ساعت در بیمارستان های دولتی پرداخت می شود. این رقم در مراکز خصوصی گاهی با توافقی متفاوت محاسبه می گردد و ممکن است به جای ضریب قانونی، نرخ ثابتی برای هر ساعت اضافه کار تعیین شود. پرستارانی که در بخش های ویژه مانند ICU یا اورژانس مشغول هستند، گاه اضافه کار بیشتری دریافت می کنند. همچنین در برخی استان ها به دلیل کمبود نیرو، مبلغ ساعتی اضافه کاری بالاتر از میانگین کشوری تعیین می شود.
محاسبه و پرداخت به موقع این مبالغ تأثیر مستقیمی بر رضایت شغلی پرستاران دارد و نقش مهمی در کاهش فشار کاری ایفا می کند. به همین دلیل، واحدهای منابع انسانی موظف هستند با دقت و شفافیت، ثبت ساعات و پرداخت ها را انجام دهند. در مواردی که محاسبه به صورت سیستمی انجام می شود، اختلاف و خطا کاهش می یابد. تعیین منصفانه مبلغ اضافه کاری پرستاری نه تنها وظیفه قانونی مراکز درمانی است، بلکه عاملی مهم در حفظ انگیزه و کارایی کادر درمان نیز محسوب می شود.
افزایش اضافه کاری پرستاران
افزایش مبلغ اضافه کاری پرستاران از اول آبان ۱۴۰۳ به تصویب رسید و از این تاریخ اجرایی شده است. بر اساس مصوبه شورای حقوق و دستمزد، میانگین مبلغ اضافه کاری پرستاران ۲.۵ برابر افزایش یافته و از حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان به ۵۸ تا ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر ساعت رسیده است. این افزایش با توجه به سابقه کاری پرستاران متغیر است؛ به طوری که پرستاران با سابقه کمتر از ۵ سال، بین ۵۸ تا ۶۰ هزار تومان و پرستاران با سابقه بالا، تا ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر ساعت اضافه کاری دریافت خواهند کرد.
پرداخت این مبالغ از محل منابع عمومی دولت تأمین می شود و وزارت بهداشت این موضوع را به دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ کرده است. با این حال، برخی دانشگاه ها هنوز موفق به پرداخت معوقات اضافه کاری پرستاران نشده اند و پرداخت ها با تأخیر مواجه است. به طور میانگین، مبلغ اضافه کاری پرستاران ۲.۵ برابر افزایش یافته است. با توجه به کمبود نیروی پرستار و فشار کاری بالا، این افزایش می تواند انگیزه ای برای پرستاران باشد تا با روحیه بیشتری به ارائه خدمات بپردازند. با این حال، پرداخت به موقع و کامل این مبالغ برای حفظ رضایت شغلی پرستاران ضروری است.
کارشناسان سامانه مشاوره بانک استخدام آماده اند تا اطلاعات لازم در خصوص اضافه کاری پرستاری را در اختیار داوطلبان گذاشته و آن ها را از طریق سیستم مشاوره استخدامی تلفنی بانک استخدام راهنمایی نمایند. همچنین از طریق عضویت در کانال تلگرامی و یا اینستاگرامی بانک استخدام می توانید آخرین اخبار مرتبط با این حوزه را دریافت نمایید.